Kentsel Tasarımda Katılımcı Yaklaşımlar: UrbanTank ve Disappear Projesi

Modern şehirlerde yaşamak, giderek daha karmaşık hale geliyor. İnsanların kamusal alanlarla kurduğu bağlar zayıflarken, katılımcı tasarım yöntemleri şehirlerin yeniden insan odaklı hale gelmesi için önemli bir araç olarak öne çıkıyor. Bu noktada, UrbanTank gibi girişimler, sadece mimariyi değil, aynı zamanda toplumun kendisini de dönüştürmeyi hedefliyor.

UrbanTank, şehirlerde insan merkezli çözümler geliştirmeyi amaçlayan bağımsız bir platformdur. Akademisyenler, mimarlar, planlamacılar ve öğrencilerden oluşan ekiplerle farklı ölçeklerde araştırma projeleri yürütür. Her proje, sahaya özgü bağlamda, toplumun ihtiyaçlarıyla doğrudan etkileşim içinde şekillenir.

Disappear Projesi: Gerçek ile Kurgu Arasında

UrbanTank'ın dikkat çeken çalışmalarından biri de Disappear projesidir. Bu proje, Macaristan merkezli MeetLab ve Artopolis ile birlikte, Tandem Turkey programı kapsamında gerçekleştirilmiştir. İzmir’in tarihi ticaret bölgesi Kemeraltı merkezli yürütülen proje; fiziksel olarak kaybolmayı değil, aynı zamanda gerçeklik ile hayal arasındaki geçişi de sorgular.

Proje sürecinde yapılanlar arasında; artırılmış gerçeklikle zenginleştirilmiş bir mobil sesli anlatım uygulaması, deneysel bir kısa film ve alan araştırmalarına dayalı bir kitapçık yer aldı. Ancak belki de en önemli çıktı, gelecekte farklı şehirlerde tekrar uygulanabilecek bir katılımcı tasarım metodolojisinin geliştirilmiş olmasıdır.

Atölyeler ve Toplum Katılımı

Disappear projesi süresince mimarlık, şehir planlama, grafik tasarım, edebiyat ve film gibi çeşitli alanlardan 15'ten fazla katılımcı ile birlikte disiplinlerarası bir saha çalışması yürütüldü. İzmir kültür ortamı ve üniversite camiasından gelen gönüllüler, projeyi birlikte şekillendirdi. Süreç, bağımsız grup çalışmaları ve hafta sonu sunumlarıyla ilerledi.

UrbanTank, bu proje için bir saha araştırma kiti de hazırladı. Katılımcılar, bu kit aracılığıyla Kemeraltı’nın katmanlı mekânsal yapısını anlamaya ve hikâyeleştirmeye çalıştılar. Sonuç olarak hem toplumun sesi duyurulmuş hem de alanın kentsel hafızası güçlendirilmiş oldu.

Proje Sonuçları ve Geleceğe Aktarımı

Disappear projesi, sadece bir son ürün değil; aynı zamanda tekrarlanabilir bir süreç sundu. Katılımcı yöntemler, şehirlerin değişen ihtiyaçlarına adapte edilebilecek esnek bir çerçeve sundu. UrbanTank, bu metodolojiyi belgeleyerek bir kitap çalışmasıyla daha geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyor.

Bugün UrbanTank, hem Türkiye’de hem de yurt dışında kentsel araştırma, kültürel değişim ve toplumsal katılım alanlarında aktif projeler yürütmektedir. Katılımcı yaklaşımların şehir yaşamına ne kadar zenginlik katabileceğini görmek isteyen herkes için ilham verici bir örnek oluşturmaktadır.